Deniz Yolu Konşimentosu

Bill of Lading (B/L)

Deniz yolu konşimentosu taşıtanın isteği üzerine gemi işletmecisinin veya onun yetkili acentesi tarafından düzenlenen ve taşıtana verilen, malın yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edeceğini taahhüt eden bir belgedir. Ayrıca bu belge ile taşıyan, gönderenden eşyayı teslim aldığını kanıtlar.

Deniz yolu konşimentosunda aşağıdaki bilgiler yer almaktadır:

·         Taşıyıcının ad-soyad ve ticari bilgileri,

·         Kaptan ve gemi hakkındaki tüm bilgileri,

·         Yükletenin ve alıcının ad-soyad ,adres ve ticari ünvanları,

·         Yükleme ve boşaltma limanına ait bilgiler,

·         Malın cinsi,sayısı,ölçüsü,markası,

·         Düzenlenme yeri-tarihi ve nüsha adeti,

·         Genelde 3 orijinal olarak düzenlenir.

KONŞİMENTONUN İŞLEVİ

Bu konşimento üç önemli işlevi yerine getirir

1. Malların taşınmak üzere teslim alındığını gösterir.

2. Yükleten ve taşıyıcı arasında yapılan ve malların gönderilene teslim edileceğini belirten bir navlun sözleşmesidir.

3. Yükletilen malları temsil eden ve mallar üzerindeki mülkiyet hakkını ifade eden bir belgedir.

KONŞİMENTONUN HUKUKİ NİTELİĞİ

      

Öncelikle konşimento; taşıyanın kendisine sevk için gönderilen eşyayı teslim aldığı hususundaki kabul ve tanıma beyanını içeren bir belgedir, Konşimentonun düzenlenmesiyle sefer sonunda yükün teslimine yönelik kişisel bir borç doğmaktadır.

      

Konşimentoda yazılı malların teslimini isteyebilmek için mutlaka konşimentonun ibrazı ve bu hakkın devredilebilmesi için de mutlaka konşimentonun teslim edilmesi gerekir.

DENİZ KONŞİMENTOLARININ TÜRLERİ

Deniz yolu konşimentoları genellikle iki temel grupta incelenmektedir. Bunlar;

1.Devir yönünden konşimento türleri

2.Yükleme durumuna göre denizyolu konşimentoları

KONŞİMENTOLARIN DEVİR YÖNÜNDEN TÜRLERİ

• Nama yazılı konşimento
• Emre yazılı konşimento
• Hamiline yazılı konşimento

Nama Yazılı Konşimento(Straight Bill of Lading)

Nama yazılı konşimentolar, ciro yoluyla devredilmesi mümkün olmayan malın mülkiyet hakkı ile beraber devredilmesi ve teslim edilmesi yoluyla devri mümkün olan konşimento türüdür. Taşınan mallar sadece konşimentoda adı yazılan muhataba teslim edilir ve başkasına ciro yoluyla teslim edilmesi söz konusu değildir.

Emre Yazılı Konşimento(Negotiable Bill of Lading)

Bu tip konşimentolar, konşimento kimin adına düzenlenmiş ise malların kendisine teslimini talep edebilir.

Hamiline Yazılı Konşimentolar(Bearer Bill of Lading)

Bu tür konşimentolar deniz ticaretinde çok nadir kullanılmaktadır. Nedeni oldukça riskli olmasıdır. Hamiline konşimentoyu elinde bulunduran taraf, taşımacı firmadan malların kendisine teslimini talep edebilir. Buda şirket için risk teşkil etmektedir.

YÜKLEME DURUMLARINA GÖRE DENİZ KONŞİMENTOLARI

Teslim Alındı (Tesellüm) Konşimentosu

Taşımak üzere alınan fakat henüz gemiye yüklenmemiş olan mallar için yükletenin talebi ile düzenlenen belgedir. Tesellüm konşimentosuna malların ne zaman ve hangi gemiye yüklenmiş olduğuna dair bir kayıt düşüldüğü taktirde “yükleme konşimentosu” niteliği alır ve onun yerine geçer. Kısacası tesellüm konşimentosu, taşınmak üzere teslim alınan ve henüz geminin bordasına konulmamış tük için düzenlenen bir belgedir. Yükün taşıyanın zilyetliğine geçmesi gerekir. Malın yüklemeden önce kaybolması ve hiç yükletilmemesi olasılığı da bulunmaktadır. Bundan dolayı tesellüm konşimentosunda malların alım-satım ve akreditif işlemleri risklidir.

Yükleme Konşimentosu (TERCİH EDİLEN)

Yükün gemiye yüklenmesini izleyen süreçte düzenlenen konşimentodur. Yükün gemiye yüklendiği zaman taşımacı firma ya da onun acentesi tarafından düzenlenir.Yükün gemiye alınması üzerine yükletenin talebiyle, yükün alındığı sırada daha önceden verilmiş olan geçici makbuz veya tesellüm konşimentosunun geri verilmesi karşılığında düzenlenen bir belgedir.Aynı zamanda kaç örnek düzenlendiğinin de konşimento üzerinde gösterilmesi zorunludur. Konşimento, taşıyanın tek taraflı yazılı beyanı olmakla ve imzasını içermekle beraber yükleten, taşıyanın talebi üzerine konşimentonun kendisi tarafından imzalanmış bir örneğini taşıyana vermek zorundadır.

ÖZELLİKLİ DENİZ KONŞİMENTOLARI

Temiz Konşimento (Clean Bill of Lading) (TERCİH EDİLEN)

Mallarda veya ambalajlarında dış görünüş itibariyle gözle görülür bir hasar (kusur,yırtık,kırık,bozuk,çatlak vb.)olduğunu açıkça gösteren ek bir ibare ya da kayıt taşımayan konşimentolara denir.

Kirli Konşimento (Dirty Bill of Lading)

Taşıyıcı, mallarda veya ambalajlarında dış görünüş itibariyle gözle görülür bir hasar (kusur,yırtık,kırık,bozuk,çatlak vb.)tespit edildiği taktirde, bu durumu düzenleyeceği konşimentonun üzerine yazar. Böylece konşimentoya “kirli konşimento” denir.

DENİZ YOLU KONŞİMENTOSUNUN DÜZENLENMESİ

Taşıyan tarafından yükletenin isteği üzerine ve yükletenin isteği kadar örnek halinde düzenlenir. Yükletenin isteği halinde bu, taşıyan için bir zorunluluktur. Talebin bulunmaması halinde konşimento düzenlenmesi zorunluluğu yoktur. Konşimentonun düzenlenmesi için yükün teslim edilmiş veya yüklenmiş olması şarttır. Konşimentoyu düzenlemeye yetkili ve yükümlü olan kişi taşıyandır. Kaptan veya donatanın bu hususta yetkili kılacağı herhangi bir temsilcide, konşimento düzenliyebilir.

     

KONŞİMENTONUN DÜZENLENEN NÜSHALARININ SAYISI

Tesellüm konşimentosunun iadesi mukabilinde yükletenin istediği kadar nüshada “yükleme konşimentosu” düzenler. Konşimentoların bütün nüshalarının aynı metinde olması ve her birinde kaç nüsha olarak tanzim edildiğinin gösterilmesi şarttır.

Konşimentolar birden fazla orijinal nüshalı olarak düzenlenebilir. Bunun amacı birinin yitirilmesi halinde diğerinin kullanılması imkanına sahip olmaktır. Yükletenin isteğine göre düzenlenen orijinal ve suret adetleri konşimentolarda kayıtlıdır. Düzenlenen tüm nüshalara tam takım (full set) denir. Konşimentonun kaç nüsha olarak düzenlendiğini göstermeyen nüshalar, ayrı ve bağımsız birer konşimento özelliği kazanır.

TAŞIMA BELGESİ HANGİ BİLGİLERİ İÇERİR?

·         Consigne(alıcı) adresi aynı formda gösterilir,

·         Alıcının elleçleme işlemlerini yapan acentesinin adresi bu kolonda gösterilir,

·         Taşıyıcının sorumluluğunun başladığı yer belirtilir,

·         Malları taşıyan araç belirtilir,

·         Araca yüklemenin yapıldığı yer belirtilir,

·         Boşaltmanın yapılacağı liman belirtilir,

·         Nihai varış yeri yazılır,

·         İkinci bir araç söz konusu ise buraya yazılır,

·         İkinci araçta malların indirileceği liman belirtilir,

·         Varsa iki aracın son varış noktası yazılır,

·         İşaret ve numaralar belirtilmelidir,

·         Gümrük kapısında kullanılan mühür numarası yazılır.