Vergi Borcunu Sona Erdiren Haller

A. Ödeme

Vergi borcunu ortadan kaldıran nedenlerin basında ödeme gelir.

B. Zamanaşımı

Zamanaşımı, bazı hak ve yetkilerin kullanımına ilişkin kanunlarda belirtilen sürenin dolmasıdır. Vergi Hukukunda zamanaşımı, “süre geçmesi nedeniyle vergi alacaklarının kalkması” seklinde tanımlanmıştır. Vergi Hukukunda zamanaşımı idare ve yargı organları tarafından resen dikkate alınır.

Vergi Hukukunda çeşitli zamanaşımı düzenlemeleri yer almaktadır;

1. Tahakkuk Zamanaşımı

Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın basından başlayarak 5 yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Ancak bu beş yıllık süreye istisna teşkil eden düzenlemelerde vardır:

a. Emlak vergisinde zamanaşımı

b. Veraset ve intikal vergisinde zamanaşımı

c. Usulsüzlük suçlarında zamanaşımı

• Zamanaşımının durması ile kesilmesi farklı şeylerdir. Zamanaşımını durduran nedenin ortaya çıkması halinde, durma nedeni ortadan kakıncaya kadar zamanaşımı islemez.

Durma nedeni ortadan kalkmasıyla birlikte, zamanaşımı durduğu yerden itibaren yeniden islemeye baslar. Bu nedenle zamanaşımı süresi, duran süreler kadar uzamış olur.

• Buna karşılık zamanaşımının kesilmesi halinde, daha önce işlemiş olan süreler otomatik olarak silinir. Başka bir ifade ile zamanaşımını kesilmesiyle birlikte zamanaşımının süresi sıfırlanmış olur.

Tahakkuk Zamanaşımını Durduran Nedenler

• Matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurmak

• Mücbir sebeplerin ortaya çıkması

Tahakkuk Zamanaşımını Kesen Nedenler

• Tahakkuk zamanasımın kesilmesi, sadece vergi cezaları bakımından söz konusudur. Buna göre, ceza ihbarnamesi tebliği, zamanaşımını keser.

2. Tahsil Zamanaşımı

Tahsil zamanaşımı AATUHK’ TA düzenlenmiştir. Bu kanunun 102, maddesine göre, kamu alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden, takvim yılı basından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar.

• Tahsil zamanaşımı ile tahakkuk zamanaşımının ayrıldığı nokta, başlama noktasıdır.

Tahsil zamanaşımın başlangıcında vade esas alınırken, tahakkuk zamanaşımın başlangıcında ise, vergi borcunu doğuran olayın meydana geldiği tarih esas alınmaktadır.

Tahsil Zamanaşımını Durduran Nedenler

• Mükellefin yabancı ülkede bulunması

• Hileli iflas yoluna başvurması

• Terekesinin ( mirasa konu mal varlığı ) tasfiyesi nedeniyle hakkında takibat yapılamaması.

Tahsil Zamanaşımını Kesen Nedenler

• Ödeme

• Haciz uygulaması

• Cebri tahsil sonucu yapılan tahsilât

• Ödeme emri

• Mal bildirimi

vb. nedenlerle zamanaşımı kesintiye uğramaktadır.

C. Terkin

Terkin, kelime olarak silinme anlamına gelir. Verginin terkini, tahakkuk etmiş veya tahsil edilmiş olan bir verginin, tahakkuk kaydının iptal edilmesi yahut da tahsil edilmiş olan verginin mükellefe ret ve iade edilmesi suretiyle bu alacağın vergi idaresince ortadan kaldırılması işlemidir.

Başlıca terkin nedenleri şunlardır:

1. Doğal afetler nedeniyle terkin

2. Tahsil imkânsızlığı nedeniyle terkin

3. Tahakkuktan vazgeçme

4. Yargı kararlarına göre terkin

D. Mahsup

Önceden ödenmiş olan vergi miktarının sonradan hesaplanan vergi miktarından düşülmesi anlamına gelir. Örneğin; kesinti yoluyla veya geçici vergi adı altında önceden ödenmiş olan vergilerin, daha sonra beyanname verme esnasında hesaplana vergi borcundan indirilmesi mahsup işlemidir.

E. Takas

Takasın kelime anlamı karşılıklı ödeşmedir. Takasta, iki tarafın karşılıklı ve muaccel (vadesi gelmiş) alacaklılık durumu söz konusudur. Vergi Hukukunda takasın olabilmesi için, Mükellef ile vergi idaresinin birbirine, karşılıklı borçlu ve alacaklı durumda olmaları gerekir.

F. Vergi Hatasının Düzeltilmesi

Vergi hatası, vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır.

G. Uzlaşma

Uzlaşma, mükellef ile vergi idaresi arasında ortaya çıkan bazı uyuşmazlıkların karşılıklı görüşme yoluyla çözümüdür.