Bu tanımlamalarda önem verilmesi gereken birinci nokta, uygulanan kur sistemidir. Devalüasyon veya revalüasyon terimleri sabit veya istikrarlı kur sistemlerinde ve hükümet kararı ile döviz kurlarında yapılan ayarlamalar için kullanılmaktadır. Yani serbest dalgalanan kur sistemlerinde piyasanın işleyişi dolayısıyla kurun yükselmesi (ulusal paranın değer yitirmesi – depreciation) veya kurun düşmesi (ulusal paranın değer kazanması – appreciation) için devalüasyon ve revalüasyon terimlerini kullanmak doğru olmaz.
Fakat resmen sabit kurların olmadığı ve kurların piyasaya bırakıldığı sistemlerde de devalüasyon benzeri uygulamalarla karşılaşılması mümkündür. Örneğin, *kurlar piyasaya bırakılmış olduğunda bile merkez bankası müdahaleleri ile piyasa kurunu denge kurundan düşük tutabilmektedir. Bu tarz uygulamalara ulusal paranın aşırı değerlenmiş olmasına neden olan değerlenmiş kur politikası denilmektedir.
Hem Türkiye bağlamında hem de Güney Doğu Asya ülkelerinde kısa süreli yabancı sermayeyi ülkeye çekmek için böyle düşük kur politikaları, yüksek faiz teşvikiyle birlikte uygulanmıştır. Fakat unutulmaması gereken nokta, bu politikaların ulusal paranın aşırı değerlenmiş hale getirmesi nedeniyle ihracatı azaltarak sözü edilen ülkelerin dış ödeme açığı sorunlarını daha zorlayıcı noktalara götürebilmektedir. Sonuç olarak ekonomik kriz kaçınılmaz bir hal alabilmektedir. Krize sürüklenen ülkelerde genellikle ilk olarak, ulusal paralar devalüe edilmesi gündeme gelir.
Özetle devalüasyon uygulamaları temelde kur sistemine özgü olmakla birlikte, kurlarını piyasaya bırakan, fakat piyasaya müdahalelerde bulunan ülkelerde de örnekleri görülen uygulamalardır. Ancak normalde kurların serbest piyasa ortamında arz ve talebe bağlı olarak değişmesi ile devalüasyon ve revalüasyon uygulaması karıştırılmamalıdır.
Diğer taraftan kurun piyasa mekanizmasının işleyişi sonucunda veya hükümetin müdahalesi ile yükseltilmesi durumunda ortaya çıkacak olaylar birbirine benzer niteliktedir. O bakımdan, serbest dalgalanan kur sistemi incelenmesi yaptığımız yazıda inceleyebileceğiniz sistemi bu yazıda devalüasyon üzerinde irdeleyeceğiz.
Her iki sistemdeki kur değişmeleri nitelikleri bakımından tamamen birbirinin aynısı olmadığını belirtmek gerekir. Örneğin, kurlardaki bir değişmenin geçerlilik süreleri arasında büyük farklılıklar olabilmektedir. Mesela sabit veya istikrarlı kur sistemlerinde bir devalüasyon (veya revalüasyon) yapılındığında, belirlenen yeni kurlar uzun süre geçerli olabilmektedir. (bir sonraki yeni ayarlama gelene kadar yıllar geçebilir)
Devalüasyon gerçekleştirildiği ekonomi üzerinde bir tür “şok” etkisi ortaya çıkartmaktadır. Yani kur ayarlaması yüksek oranlıdır ve devalüasyon kararı bir kriz ortamında ekonomiyi daraltma amacına yönelik başka önlemler içeren toplu bir politikanın parçası olmaktadır.
Devalüasyon ve Esneklik Yaklaşımı
J Eğrisi Etkisi
Esneklik Yaklaşımıyla Devalüasyonda Başarı Şartları
J Eğrisi Etkisi
Esneklik Yaklaşımıyla Devalüasyonda Başarı Şartları
yukarda yazılan konular hakkında detaylı bilgilere ulaşmak için üzerlerine tıklayabilirsiniz..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder