Piyasa Dengesi

Piyasa Dengesi: Arz ve talebin eşitlendiği, bir diğer deyişle arz ve talep eğrilerinin grafik üzerinde kesiştiği noktadır. Bu noktada üzerinde denge fiyatı ve denge üretim miktarı oluşur.

Denge Fiyatı: Arz ve talebi birbirine eşitleyen fiyat düzeyidir.

Denge Miktarı: Denge fiyatında gerçekleşen (alım) işlem hacmidir.

Artık: Cari (mevcut) fiyat düzeyinde arz edilen miktarın talep edilen miktarı aşması durumudur. Fazla mal üretimi.

Kıtlık: Piyasa denge fiyatının üstünde bir fiyatta talep edilen miktarın arz edilen miktardan daha büyük olduğu durumdur. Talebin karşılanamadığı durum.

PİYASA DENGESİNİN DEĞİŞMESİ

A) Arzda değişme yokken talebin değişmesi

1- Arz Eğrisi Sabitken Talebin Artması: Satışlar artacağından; hem malın fiyatı hem de denge mal miktarı artacaktır.

2-Arz Eğrisi Sabitken Talebin Azalması: Satışlar azalacağından; hem malın fiyatı hem de denge mal miktarı azalır.

B) Talepte değişme yokken arzın değişmesi

1-Talep Eğrisi Sabitken Arzın Artması: Arz (üretilen miktar) artacağından, malın denge fiyatı düşerken, malın denge miktarı yükselir.

2- Talep Eğrisi Sabitken Arzın Azalması: Arz (üretilen miktar) azalacağından, malın denge fiyatı yükselir, malın denge miktarı düşer.

C) Arz ve Talebin Birlikte Aynı Oranda Artması:

Arz ve talep eğrileri aynı ölçüde sağa kayar, fiyat değişmez, miktar artar…

1- Talepteki Artışın Arzdaki Artıştan Daha Fazla Olması: Satışlar artacağından, malın denge fiyatı ve denge miktarı artar. (Talep eğrisinin Arz eğrisinden daha fazla sağa kayması)

2- Arzdaki Artışın Talepteki Artıştan Daha Fazla Olması: Malın denge fiyatı azalır, denge miktarı arttırır. (Arz eğrisinin Talep eğrisinden daha fazla sağa kayması durumu)

ÖNEMLİ NOT: Arz ve talep artışları ile ilgili soru çözerken en güzel örnek futbol maçlarındaki biletlerdir. Karaborsacılar talebe göre bilet arz ederler. Eğer maç çok önemli ve hava şartları gibi bazı koşullarda da sorun yoksa daha çok bilet alınır ve daha çok pahalı satılır. Diyelim ki Derbi maçı oynanacaktır. (Talep fazla olacağından karaborsacılar çok bilet arz ederler) Yani uyanık karaborsacılar çok bilet alırlar ve bu biletleri satarken bilet fiyatlarını maça gelebilecek seyirci sayısına göre belirlerler. Eğer seyirci (bilet talebi) çoksa, bilet fiyatlarını çok pahalı satacaklardır. Seyirci sayısı (bilet talebi) az olursa; biletler elinde kalıp zarar etmektense onları daha ucuza satmak zorunda kalacaktır.