Sevr Antlaşması

10 Ağustos 1920

Paris Konferansı’nda İtilaf Devletleri Avrupa sorunlarına öncelik verdiği için Osmanlı ile yapılacak barış antlaşmasını sonraya ertelemişlerdi. Daha sonraki görüşmelerde de görüş ayrılıklarının fazlalığı nedeniyle uzlaşma sağlanamamıştı.

Buna rağmen “Damat Ferit Paşa” nın ısrarları ile Osmanlı Devleti konferansa davet edilmişti. Kendisinin başkanlığında Paris’e giden heyet bir sonuç alamamıştı.

Ardından San Remo’da oluşturulan barış taslağı da çok ağır bulunarak Tevfik Paşa tarafından imzalanmamıştır. Tüm bunlar üzerine İtilaf Devletleri’nin desteklediği Yunan Ordusu Doğu Trakya’yı işgal etmişti. Ayrıca Batı Anadolu’da Bursa-Uşak çizgisine kadar ilerlemişti. Durumun umutsuzluğunu gören Padişah, Saltanat Şurası toplayarak antlaşmanın kabul edilmesi kararını aldırmıştı. Damat Ferit Paşa hükümeti adına Maarif Vekili Hadi Paşa başkanlığında bir heyet Fransa’ya giderek Paris yakınlarında Sevr kasabasında, Sevr Barış Antlaşmasını imzalamıştır.

Antlaşma Şartları

-         Boğazlar, içinde Türk olmayan uluslararası bir komisyonun yönetimine bırakılacak ve bütün devletlere açık olacaktır.

-         Kapitülasyonlar genişletilerek devam edilecektir.

-         Osmanlının asker sayısı 50700 ü geçmeyecek ve ağır silahlar kullanmayacaktır.

-         Doğu Anadolu’da Ermenistan, Güneydoğu Anadolu’da Kürdistan devletleri kurulacaktır.

-         Batı Anadolu, İzmir ve Doğu Trakya Yunanistan’a verilecektir.

-         Güneybatı Anadolu, Rodos ve 12 Ada İtalya’ya bırakılacaktır.

-         Çukurova, Adana, Mersin, Sivas dolayları, Suriye ve Lübnan Fransa’ya bırakılacaktır.

-         Irak, Ürdün, Filistin ve Hicaz İngiltere’ye verilecektir.

-         Osmanlı Devleti barış şartlarına uymaz ve azınlık haklarını gözetmezse İstanbul işgal edilecektir.

-         Azınlıklara geniş haklar verilecek ve bu konuda devlet sürekli denetlenecektir.

-         Osmanlı Devleti’nin bütün mali kaynakları İtilaf Devletleri tarafından harcanacak ve maliyesi bir komisyon tarafından yönetilecektir.

Sonuçları

Kanuni Esasi ye göre uluslararası bir antlaşmanın yürürlüğü girebilmesi için Meclis-i Mebusan tarafından onaylanması şartı mevcuttu. Ancak Meclis daha önceden kapatıldığı için Sevr antlaşmasının onaylanması mümkün olmamıştır. Antlaşma bu nedenle hukuken geçersizdir. Ayrıca TBMM Sevr’i kabul etmediği gibi imzalayan ve onaylayanları da vatan haini ilan etmiştir. Sevr de sunulan şartlar Türk halkının mücadele azmini arttırmış ve tepki ile karşılanmıştır.