2 Ekim 2012 Salı

İktisat Biliminde Fayda Kavramı

Fayda, bireylerin tüketilen mal ve hizmetten elde edeceği memnuniyet olarak ifade edilebilmektedir.

İktisatçılar tüketicinin amacı fayda maksimizasyonu olduğunu belirtir. Ölçülüp ölçülemeyeceği konusu ise ayrı bir tartışma alanı oluşturmuştur.

Kardinalist (sayısalcı) düşünürler ise, faydanın parayla veya "util" denilen bir birim ile ölçülebileceğini öne sürmüşlerdir.

Ordinalist (sırasalcı) düşünürler ise, aksine faydanın ölçülebilecek bir şey olmadığını söylemişlerdir.

TOPLAM FAYDA - TU
Belirli bir zaman diliminde, bireyin diğer mal ve hizmetlerden olan tüketimi sabit iken; bir malın çeşitli miktarının tüketilmesi sonucu ulaşılan tatmin düzeyidir.

MARJİNAL FAYDA - MU
Belirli bir zaman diliminde bir maldan bir birim daha fazla tüketilmesi sonucunda toplam faydada meydana gelen değişime marjinal fayda denilmektedir.

MARJİNAL FAYDA FORMÜLÜ

MU (marjinal fayda)
TU ( toplam fayda)
Q (Malın değeri)
(2 - son değer)
(1 - bir önceki değer)

MU = (TU2-TU1) / (Q2-Q1)

Örnek üzerinden gitmek gerekirse çok açıkmış bir kimse lokantaya gittiğinde yediği ilk lahmacunda 20 birim fayda sağlıyorsa, ikinci lahmacunda kendine toplam 34 birim fayda sağlıyor diye düşünürsek, bunu az önceki formül üzerinde gösterelim.

MU = (TU2-TU1) / (Q2-Q1)
MU = (34-20) / (2-1)
MU = 14

Sonuç olarak birinci lahmacundan alınan marjinal fayda 20 birim iken,
İkinci lahmacundan alınan marjinal fayda 14 birim olmuştur.

AZALAN MARJİNAL FAYDA
Bir malın ilave miktarı tüketildikçe elde edilen ek faydanın azalacağına dair iktisat ilkesidir.

Örnek; bir kimse üst üste birkaç bardak su içerse birinci bardaktan sağlayacağı ek fayda ile üçüncü bardaktan sağlayacağı fayda arasındaki fark bunu açıklamak için kullanılabilir.

Marjinal Fayda sıfıra (O) a düşerse, Toplam faydanın azami düzeyine ulaştığı kabul edilir. Bu aşamadan sonra her yeni birim tüketim toplam faydayı azaltacaktır. Bunun sebebi, tüketim arttıkça tüketicinin o mala ihtiyacının giderek azalması gösterilebilir.

Marjinal Fayda eğrisinin azalan eğimli olmasının sebebi de "Azalan Marjinal Fayda Kanunu" sebebi iledir.

Tüketici Dengesi; (Fayda Maksimizasyonu) Tüketici bir mal için harcadığı paranın marjinal faydası bir başka mala harcadığı paranın marjinal faydasına eşit olduğu mal bileşimi tercihi ile faydayı maksimize etmektedir.

Örneğin, Tüketicinin biri lahmacun ve hamburger tükettiğini düşünürsek, elde edilen faydanın maksimize edilebilmesi için ödediği para ve elde ettiği faydanın toplamı eşit olmalı. Bu durumu formül üzerinde ifade etmek gerekirse aşağıdaki eşitlik sağlandığında tüketicinin elde ettiği fayda maksimize edilmiş olur.

Lahmacun Marjinal Fayda / Lahmacun Fiyatı = Hamburger Marjinal Fayda / Hamburger Fiyatı






1 yorum: