Doğu İlleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından düzenlenmiş bölgesel bir kongredir. Kongrenin düzenlenmesine Trabzon Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti de yardım etmiştir. Kongre, Doğu Anadolu’daki Ermenilerin ve Doğu Karadeniz’deki Rumların faaliyetlerine karşı önlemler almak, bu bölgedeki Türk halkının haklarını korumak, Doğu illerinin bütünlüğünü sağlamak ve savunma amacıyla toplanmıştır. Bu nedenle kongreye Doğu illerinden gelen 54 delege katılmıştır.
Kongreye henüz M. Kemal Paşa katılmadan önce birtakım bölgesel kararlar alınmıştır. Bu kararlar;
-Vatandan ayrılmamak için her türlü ihtimal göz önüne alınacak, hiçbir fedakârlıktan kaçınılmayacak ve kesinlikle göç edilmeyecektir.
-Memleket bir Ermeni saldırısına uğrarsa bu şiddetle karşılanacak ve milli varlık korunacaktır.
-İç düzeni koruyabilmek için bir Bekçi Örgütü kurulacak ve halk silahlandırılacaktır.
Kazım Karabekir Paşa’nın daveti ile Erzurum’a gelen M. Kemal Paşa kongreye katılmış ve başkan seçilmiştir. Böylece bölgesel toplanan bir kongrede ulusal kararlar alınmıştır.
-Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez.
-Her türlü yabancı işgaline karşı ve Osmanlı hükümetinin dağılması halinde ulus hep birlikte savunacak ve direnecektir.
-Vatan korunmasına ve bağımsızlığına İstanbul hükümetinin gücü yetmezse bu amaçları gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacak ve bu hükümet üyeleri Sivas’ta toplanacaktır.
-Kuvay-ı Milliyeyi amil, İrade-i Milliyeyi hakim kılmak esas olacaktır. (Ulusal güçleri etkin, ulusal iradeyi egemen kılmak esastır)
-Hristiyan halka siyasi egemenliğimizi ve toplumsal düzenimizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.
-Manda ve himaye kabul edilemez.
-Mebuslar Meclisi derhal toplanmalı ve hükümet işleri meclis denetimi altında yapılmalıdır.
-Ulusal bağımsızlığımıza ve bütünlüğümüze saygılı olmak şartıyla herhangi bir devletin teknik ve ekonomik yardımı alınabilir.
-Ulusal iradenin ve onun çevresinde toplanan ulusal güçlerin varlığı padişahlık ve halifelik makamını kurtaracaktır.
Kongrenin Önemi
-Temel fikir kayıtsız şartsız tam bağımsızlık ve milli egemenliktir.
-İlk kez vatan birliği, bütünlüğü ifade edilerek sınırlarından söz edilmiştir.
-İlk kez Misak-ı Milli kararlarının esasları tespit edilmiştir.
-İlk kez milli egemenliğe dayalı yeni bir devlet kurma düşüncesi belirtilmiştir.
-İlk kez manda ve himaye reddedilmiştir.
-İlk kez azınlıklara ayrıcalıklar verilmeyeceği belirtilmiştir.
-Milli mücadelenin esas programı belirlenmiştir.
-İlk kez Mebuslar Meclisi’nin toplanması istenmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder