Bilgisayar Donanımları

1. Mikro İşlemci - CPU (Central Processing Unit)

Bir bilgisayarın en önemli parçasıdır. İşlemci olmadan bilgisayarlarımız çalışmaz. Bu bileşene CPU (central processing unit) ya da Türkçe olarak Merkezi İşlem Birimi - MİB denilmektedir.

Mikro işlemci entegre devresi, yazılan programları meydana getiren makine kodlarını yorumlamak ve yerine getirmek için gerekli tüm mantıksal devreleri içermektedir. CPU temel olarak iki bölümden oluşmaktadır.

a. Kontrol Birimi - Control Unit (CU)
Bilgisayardaki diğer donanım ünitelerine emir ve komutlar vererek ne yapılması gerektiğini bildirir ve onların denetleyicisi, idarecisi olarak görev yapar. Böylece bilgisayarı yönlendirerek verilerin eksiksiz olarak işlenmesini, gerekli bilgilerin belleğe yerleştirilip alınmasını ve yapılan işlemlerin kontrolünü sağlar.

b. Aritmetik-Mantık Birimi - Arithmetic&Logic Unit (ALU)
Tüm matematiksel ve mantıksal işlemlerin yapıldığı bileşendir. Ayrıca donanım bileşenlerinin gözetleyicisi olarak çalışır. Bilgisayar üzerinde yapılan aritmetiksel işlemler gibi mantıksal işlemlerde bu bölümün mantık devreleri tarafından yapılmaktadır. Mikro İşlemci'nin hızı saniyede yapılabilen işlem ile ölçülmektedir. Hız birimi olarak Megahertz (MHZ) kullanılır.

2. Ana Bellek - RAM (Random Access Memory)

Türkçe olarak rasgele erişimli bellek olarak çevrilebilir. Programların çalıştırıldığı ve bilgilerin üzerine işlendiği bellektir. Çalışma sistemi açısından okunabilir ve yazılabilir bellek olarak adlandırılır. Rasgele erişimli denmesinin sebebi belleğin herhangi bir yerinde bulunan verilere bir sıra takip edilmeksizin yani aynı sürede erişilebilinmesidir. Bellek kapasite birimi Byte'dır.

RAM'de saklanan bilgiler değiştirilebilir ya da silinebilir. RAM geçici bir bellektir. Bilgisayar kapatıldığında ya da bilgisayara gelen elektrik akımı kesildiğinde RAM bellek üzerinde çalıştırılan programlar ve işlenen bilgiler kaybolmaktadır. Bu yüzden bilgisayar kapatılmadan önce tüm bilgiler Yan Bellek olarak adlandırılan Harddisk veya CD (Compact Disk) gibi birimlere depolanmalıdır. Bu işleme kaydetme denilir.

3. ROM Bellek (Read Only Memory)

ROM Bellek (Sadece Okunabilir Bellek) bilgisayarın açılması aşamasında donanım parçalarının çalışıp çalışmadığını test eden programların bulunduğu bellektir. RAM belleğin aksine ROM üzerindeki bilgiler kalıcıdır. Bilgisayar kapatılsa ya da elektrik kesintisi olsa dahi üzerindeki bilgiler silinmez. ROM bellek üzerindeki bilgiler üretim aşamasında programlanır.

4. HARDDİSK

Bilgisayarın bilgi depolama ünitesidir. Sabit diskler büyük miktarda bilgiyi uzun süreli olarak saklamak için kullanılan manyetik disklerdir. Taşınabilir olmadığında sabit disk olarak adlandırılırlar. Harddiskler bilgisayar kasasında sabitlenmiştir.

Bilgiler Harddisk'e Kayıt Edilmesi

Bilgisayarda hazırlanan bir çalışma (yazı, resim, müzik parçası, oyun vb.) kayıt edildiğinde Harddisk veya CD gibi yan belleklerde saklanır. Veriler, yan belleklere ikilik sayı sistemi ile kodlanarak kaydedilirler. Her bir yazı karakterinin sekiz adet 1 ve 0 sembollerinden oluşan bir karşılığı vardır.

Örneğin;

A karakterinin karşılığı 01000010
1 rakamının karşılığı 00000001
2 rakamının karşılığı 00000010
3 rakamının karşılığı 00000011

Bu sembollerdeki her bir 0 ve 1'a BIT (Binary Digit = İkilik Sayı) denilmektedir.

Dolayısıyla 1 adet karakter 8 BIT olmaktadır.

Harddisk içinde üzeri elektro manyetik maddeyle kaplı disk şeklinde plakalar bulunmaktadır. Bilgisayar, disk üzerindeki bu devrelere belli miktarda akım vererek devrenin açılmasını veya kapatılmasını sağlar. Devrenin açık olması 1'i, devrenin kapalı olması ise 0'ı ifade eder.

Örnek olarak *A karakteri kaydedilirken 8 devre kullanılır. Bunlardan ikincisi ve yedincisi açık, diğerleri kapalıdır.

Kapasite Birimleri

8 BIT <===> 1 BYTE
1024 BYTE <===> 1 KiloBYTE (KB)
1024 KB <===> 1 MegaBYTE (MB)
1024 MB <===> 1 GigaBYTE (GB)
1024 GB <===> 1 TeraBYTE (TB)

5. ANAKART (Main Board)

Anakart, *Mikro işlemci, RAM bellek, Ekran Kartı, Ethernet Kartı vb. temel devre donanım bileşenlerinin monte edildiği bir platformdur. Anakart; CPU, bellek, kayıt birimleri, ekran, klavye vb. çevre ünitelerin çalışmalarını kontrol etmektedir.

BUS: Anakart üzerindeki elektronik kartlar arasında veri alışverişini sağlayan yollara denir.

Kartlar: Bilgisayara yeni özellikler ve yetenekler kazandıran parçalardır. Bunlar anakart üzerindeki yuvalara takılırlar. Örnek olarak, *bilgisayarda müzik dinlemek için ses kartı, TV izlemek için TV kartı, internet bağlantısı için modem, birden fazla bilgisayarı birbirine bağlamak için Ethernet (network) kartı, monitore görüntü iletebilmek için ekran kartı gereklidir.

Bu kartlardan yalnızca ekran kartı zorunludur, diğerleri bilgisayarın çalışması için gerekli değildir.

6. Ekran Kartı

Ekran kartları, bilgisayar ile monitör arasında bir arabirim görevi yapar. Monitöre aktarılacak veriler mikro işlemci kanalıyla ekran kartına gönderilir, bu kartta görüntü ayarları yapıldıktan sonra monitörün diline çevrilerek monitöre gönderilir.

Ekran Kartı Türleri
MDA: Tek renklidir. Grafik gösterimi yoktur. Sadece harfleri, sayıları ve bazı özel simgeleri görüntüler.
CGA: Renklidir ve grafik gösterimi yapabilir. Yazı, renk ve grafik olmak üzere 3 çeşit özelliği vardır.
HERCULES: Tek renkli ama grafik görüntüsü verebilen bir ekran kartıdır.
VGA: Günümüzde kullanılan ekran kartıdır. 256 renk özelliği vardır. Ekran kartları için standart kabul edilmiştir. 800x600 pixel.
SVGA: VGA'nın geliştirilmiş bir modelidir.

7. MODEM (Modulator-Demodulator)

Telefon hatlarından veri aktarmak için kullanılan cihazdır. Bilgisayarlar verileri dijital olarak saklar, ancak telefon hatları üzerinden gönderilen veriler analog yapıda olmalıdır. Modemler, *bilgisayarların dijital yapıda sakladıkları verileri dijital olmayan yapıya (modülasyon), telefon hatlarından dijital olmayan yapıda gelen sinyalleri bilgisayarların anlayacağı dijital yapıya (demodülasyon) çeviren cihazlardır. Dahili ve harici olmak üzere iki tür modem vardır. Dahili modem bilgisayarın için, harici ise dışındadır.

Normal bir modemin üzerinde bulunması gereken 3 entegre şunlardır;
1. DSP (Digital Signal Processor) 2. Controller 3. PC ile haberleşmeye uygun bir arabirim. (ISA, PCI, USB gibi )