Spartaküs Roma İmparatorluğunda çıkan üçüncü son ve en büyük köle ayaklanmasında komutanlık yapmış bir liderdir. Spartaküs hakkında bilinenler savaş ile alakalı bilgiler hariç oldukça sınırlıdır. O dönemde gerçekleştirdikleriyle, bu savaşın sonunda mağlup olmasına rağmen Spartaküs’ün başarılı bir askeri lider olduğu gerçeği kabul edilmiştir.
Spartaküs’ün bu şekilde köleleri organize ederek o dönemin elitist aristokrasisine karşı ayaklandırması, yani insanların özgürlükleri için savaşması fikri özellikle modern yazarlar tarafından anlam kazandırılarak çeşitli eserlerde yer bulmuştur.
Bu yaratılan isyan akımı ayrıca modern ve orta çağdaki bir çok politik düşünürü de derinden etkilemiştir.
Spartaküs’ün nereden geldiğine bakarsak, tarihi kaynaklar gösteriyor ki; kendisi göçebe bir Trakyalıydı. Öncelikle Roma İmparatorluğu ordusunda görev yapmaya zorlanmış ve ardından bilinmeyen bir neden yüzünden hapsedilmişti. Bu durumdan sonra, bir köle gladyatör olarak satılmıştır.
Spartaküs ismi Trakya Krallığının kurucusundan gelmektedir.
Aslında tarihi kaynaklar Spartaküs’ün Roma İmparatorluğunda asker olup köleliğe düştüğü veya askerler tarafından alıkonulup köle yapıldığı konusunda net bir bilgi vermemektedir.
Spartaküs Capua şehrinin yanında bulunan Lentulus Batiatus Gladyatör Okulunda eğitilmiştir. M.Ö. 73 yılında bir grup gladyatörle birlikte buradan kaçış gerçekleşmiştir. Bu gladyatörlerin sayısı yaklaşık olarak 70 idi. Kendilerine ait savaş aletleri olmamasına rağmen okuldan kaçmayı başarmışlardır. Ayrıca kaçarken gladyatör okulundaki çeşitli kılıç, zırh ve diğer savaş aletlerini almışlardır.
Gladyatör okulundan kaçan köleler hemen üstlerine gönderilen küçük askeri gücü yenmeyi başarmışlar ve Capua çevresindeki bazı yerleri talan etmişlerdir. Ayrıca buralardan kendilerinin tarafına katılan köleler olmuştur.
Bu kaçış gerçekleştikten sonra söz konusu grup, içlerinden Spartacus, Crixus ve Oenomaus u lider olarak seçmişlerdir. Bazı Roma kaynakları bu isyancı grubu Spartaküs önderliğinde homojen bir topluluk olarak betimlerken, tahminler bu topluluğun hiyerarşik bir liderlik kadrosu olacağı yönündedir.
Üçüncü Servile Savaşı
Bu olaylar karşısında Roma İmparatorluğunun cevabı Roma birliklerinin İspanya’daki isyanları bastırmak için İspanya’da olduğu için gecikmiştir. Ayrıca Roma bu isyanının boyutlarını ilk etapta tam olarak idrak edememişti.
Bu nedenle isyanı sonlandırmak için Gaius Cladius Glaberus komutasında bir milis kuvvet gönderilmiştir. Söz konusu birlik köleleri bir dağda mahsur bırakarak teslim olmaya zorlamayı amaçlamıştır. Fakat, Spartaküs önderliğindeki isyancılar asma dallarından yaptıkları iplerle sürpriz bir atak gerçekleştirerek Romalıların kampına saldırmışlardır. Bu saldırı ile çok sayıda Romalı askeri öldürmüşlerdir. Ayrıca onların askeri ekipmanları da almışlardır.
Bu savaştaki başarısı ile birlikte çok daha fazla köle Spartaküs’ün kuvvetlerine katılmıştır. Özellikle savaştaki taktiksel becerisi nedeniyle, daha önceden askeri tecrübeye sahip olduğu iddia edilmektedir. Kölelerin askeri eğitim eksikliklerine rağmen, ellerindeki silahlarla ve şaşırtıcı taktiklerle, düzenlik Roma ordusu karşısında etkili olmuşlardır.
Sözü edilen isyancı grup, M.Ö. 73-72 kış aylarını, askeri eğitim, yeni kişilerin katılımı ve silahlanma ile geçirdiği söylenmektedir. Ayrıca söz sahibi oldukları alanları da genişletmişlerdir. Nola, Nuceria, Thurii ve Metapontum şehirleri de alınmıştır. Bu alanların genişlemesi nedeniyle kölelerin iki gruba ayrılmış olacağı tahmin edilmektedir. Spartaküs ve Crixus liderliğinde.
M.Ö. 72 yılının bahar ayında, köleler kış aylarını geçirdikleri kamplardan ayrılarak Kuzeye doğru harekete geçmişlerdir. Aynı zamanda, Roma Senatosu da eyalet askerlerinin yenilgisi nedeniyle alarma geçmiş vaziyetteydi. Bu nedenle, Lucius Gellius Publicola ve Gnaeus Cornelius Lentulus Clodianus komutasındaki iki konsül birliğini göndermişlerdir. Bu iki birlik başlangıçta Crixus liderliğindeki 30,000 köle birliği karşısında başarılı olmuşsa da, Spartaküs tarafından bozguna uğratılmışlardır.
Durdurulamaz isyancılara karşı Senato dönemin Romanın en zengin adamını görevlendirmiştir. 8 Roma birliğinden oluşan yaklaşık 50,000 kişilik düzenli Roma ordusu bu amaçla harekete geçmiştir. Spartaküs ve arkadaşları söz konusu orduyla karşılaşmıştır. Başarısızlık sonrası güneye doğru çekilmişlerdir. Crassus’un ordusu avantajlı konuma geçmiştir.
Bundan sonra Spartaküs ve isyancı grup çeşitli yöntemlerle Sicilya’ya geçmek ve tekrar güç toplamak istemişler fakat başarılı olamamışlardır. Crassus komutasındaki ordu isyancıları bir noktada sıkıştırmayı başarmıştı. Ayrıca aynı dönemde Pompey birlikleri İspanya’dan dönüş yolundaydılar. Crassus Pompey birliklerinin gelişinin başarısına gölge düşüreceğini düşündüğü için, Spartaküs’ün anlaşma isteği sonuçsuz kalmıştı. Anlaşma teklifinin reddedilmesi sonrası isyancıların bir kısmı kaçmaya çalışmıştır. Crassus’un birliği de onları takip etmişlerdir. Birlikler sözü edilen ana topluluktan ayrılan bir kısım isyancıyı yakaladıkları zaman, Spartaküs’ün kuvvetlerinde disiplin namına hiçbir şey kalmamıştı. Küçük bağımsız gruplar halinde Roma birliklerine saldırmaya çalışmışlardır. Aynı süreçte Spartaküs de etrafındaki arkadaşları tüm gücü toplayarak son olarak Roma birliklerine saldırıya geçmiştir. Sonuç olarak, neredeyse isyancıların tümü öldürülmüştür.
Fakat Spartaküs sonunun ne olduğu tam olarak bilinmemektedir. Çünkü, savaş alanında vücudu bulunamamıştır. Tarihçiler tarafından savaşta adamlarıyla beraber öldüğü varsayılmaktadır. Ayrıca esir alınan isyancılar Crassus’un birlikleri tarafından Rome ile Capua arasındaki yol üzerinde çarmıha gerilmişlerdir.
Spartaküs’ün yaptıklarıyla dünya tarihinden kendinden sonra gelenler için ve özellikle devrimciler tarafından ilham kaynağı olarak görülmüştür.
Gladyatörlük
Roma İmparatorluğu’nda gladyatör oyunları en popüler eğlence tarzından biriydi. Gladyatörler yetiştirmek maksadıyla, ludi olarak adlandırılan eğitim okulları kurulmuştu. Bu okullarda, savaş esirleri ve çeşitli suçlular gladyatör oyunlarında ölümüne savaşmayı öğrenirlerdi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder