Dış ödeme fazlalarının kronikleşmesi ise bu durumdaki ülkelerde enflasyon hızını yükseltici bir etkide bulunabilir. Ayrıca bazı ülkelerin biriktirdikleri dış ödeme fazlaları onların ticaret ortaklarının dış ödeme açığı verdiğini göstermektedir. Bu nedenle uzun dönemde bu durumunda genel anlamda uluslararası ticaret ve ödeme sistemini zayıflatıcı bir rolü olacaktır.
Dış ödemeler dengesini sağlayan mekanizmaları iki ana grupta toplayabiliriz. Bunlar; Otomatik Denkleşme Mekanizmaları ve Denkleştirme Politikaları’dır.
Otomatik denkleşme mekanizmalar bir dış açık veya fazlanın ortaya çıkması durumunda kendiliğinden işlemeye başlamaktadır. Denkleştirme politikaları ise hükümetlerin aldıkları politika kararları ile dış dengenin inşasına yönelik adımları kapsamaktadır.
İkisi arasındaki temel fark hükümet müdahalesi kavramında saklıdır. Otomatik mekanizmalar hükümet müdahalesine gerek duymadan devreye girerken, denkleştirme politikaları hükümetin alacağı kararlara bağlı olarak gerçekleşebilmektedir.
Otomatik denkleşme mekanizmaları; fiyat denkleşmeleri, gelir denkleşmeleri ve parasal denkleşme olmak üzere 3’e ayrılabilir. Otomatik fiyat denkleşmesi de içerik olarak değişken kur sistemi ile “fiyat-altın para akımı” ve faiz oranlarında uyum mekanizmalarını kapsamaktadır. Bu mekanizmaların bazıları altın para standardı altında dış denkleşmeyi açıklamak üzere ortaya atılmışlardır. Mesela, fiyat-altın para akımı mekanizması. Fakat daha sonraları bu mekanizmaları günümüz ekonomilerine uygulamak üzere yeni teoriler geliştirilmiştir. Örneğin, *Parasalcı yaklaşım temelinde klasik fiyat-altın para akımı mekanizmasına dayanmaktadır.
Bir dış dengesizlik durumu ortaya çıktığından doğası gereği kendiliğinden gerçekleştiği için ilk işlemeye başlayan mekanizma otomatik mekanizmalar olmaktadır. Bununla birlikte, bu mekanizmaların yetersiz klaması ve etkisinin uzun dönemde görülmesi gibi handikaplar nedeniyle, dış denge sağlanması amacına yönelik hükümet müdahaleleri de kaçınılmaz olabilmektedir.
Bundan sonraki yazılarımızda sözü edilen mekanizmaları teker teker açıklamaya çalışacağım.
Otomatik Fiyat Denkleşme Mekanizmaları
Ayrıntılı bilgi almak için sözü edilen başlığa tıklayınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder