Bu sistemde döviz kurları aynen rekabetçi piyasa koşulları altındaki bir mal gibi, döviz piyasasında arz ve talep güçlerinin işleyişlerine bırakılmıştır. Yani, döviz kurları; toplam döviz talebi ile toplam döviz arzının eşitlendiği bir düzeyde oluşmaktadır. Piyasa talebinde veya piyasa arzında bir değişme ortaya çıktığında buna bir tepki olarak kurlar da değişecektir. Bu bağlamda, serbest döviz kurları her an iniş veya çıkış gösterebilir özelliktedir.
Grafikle Açıklama
Serbest değişken kur sistemi bu yazımızda yer alan grafik üzerinde gösterilmiştir. Grafiğin (a) kısmında yer alan DD piyasa döviz talebini, SS de piyasa döviz arzını göstermektedir. 
Denge kuru 0Ro ve piyasa hacmi 0Mo’dır.
Toplam döviz talebi, *ülkenin mal ve hizmet ithali ile yurtdışına ihraç edilmek istenen sermaye miktarından oluşur.
Yurtdışına yatırılmak istenen sermaye, iç ve dış kârlılık ve faiz oranları, geleceğe ait bekleyişler, ekonomik ve siyasal istikrarsızlık gibi faktörlere bağlı olup döviz kuruna dolaysız biçimde bağlı bulunmayabilir. Fakat ithal edilmek istenen mal ve hizmet miktarı döviz kurlarıyla ters orantılı bir ilişki içindedir. Kur yükseldikçe yabancı mallar pahalılaşır böylece talep edilen yabancı mal miktarı ve dolayısıyla döviz talebi azalır.
Kurun düşmesi durumunda da bu etkilerin tersi ortaya çıkar. Bu özellik dolayısıyla grafikte toplam döviz talebi negatif eğimli bir eğri ile gösterilmiştir.
Değinilen nedenlerden dolayı ülkeye girecek yabancı sermaye ile döviz kuru arasında doğrudan bir ilişki kurmak da gerçekçi değildir. Oysa normal koşullar altında döviz kurları ile mal ve hizmet ihracı arasında pozitif bir ilişki bulunduğu varsayılmaktadır. Bunun nedeni ise kurun yükselmesi ile ihraç mallarımızın yabancı para cinsinden ucuzlamış olacağı, böylece de ihracat hacminin genişleyerek döviz arzının yükseleceği düşüncesidir.
Grafiğe göre arz sabitken, mesela halkın ithal malları tercihinde artış meydana gelmesi nedeniyle döviz talebi eğrisi D’D’ biçiminde sağa doğru kayacak olursa; döviz kurları da buna paralel olarak OR1 e yükselir.
Sınırsız bir serbest değişken kur sistemi altında döviz piyasası üzerinde hiçbir hükümet müdahalesi olmamaktadır. Dolayısıyla kur, her an ve bir sınıra tabi olmadan değişebilmektedir.
Serbest değişken kur sistemlerinde döviz kularındaki değişme ise grafiğin (b) kısmında görüldüğü gibi bir testerenin ağzındaki dişlere benzer yapıda olmaktadır.
Değişken kur sisteminin lehinde ve aleyhinde öne sürülen çeşitli görüşler vardır. Ancak gerçek olan şudur ki; uygulamada hiçbir ülke ulusal parasının sınırsız biçimde dalgalanmasına izin vermemektedir. Bunun yerine şu veya bu şekilde döviz piyasasına müdahale ederek aşırı kur değişmelerini önlemektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder