Bu alaka aslında yalnızca kur değişmelerini açıklama maksatlı olmayıp, aynı zamanda döviz kurlarıyla genel fiyatlar, faiz oranları, çalışma düzeyi ve ulusal hasıla gibi değişkenler arasındaki ilişkilerin aydınlatılmasını da amaçlamaktadır.
Esnek kur uygulamalarına geçilmeden önceki dönemlerde döviz kurlarının sabit tutulması ana ilke olarak belirlenmişti. Ancak zorunlu koşullar altında ve oldukça seyrek biçimde yapılan kur ayarlamarıyla da kurların uzun dönemli denge düzeylerini sürdürmelerine çalışılırdı. Oysa yeni girilen dönemde kurlar hem her an değişebiliyor hem de bu değişmeler normal ticaret akımlarına göre beklenenin üzerinde olabiliyordu.
Daha da ilginç olan bir nokta ise, dış ticaret bilançosu açık veren ülkenin parasında bir değer kaybı beklenirken, tam tersine bu paranın değeri yükselebiliyordu. Bunun gibi, dış ödemeler fazlasına sahip ülkelerin paraları da döviz piyasalarında değer kaybedebiliyordu.
Bu yazımızda kurların oluşumunu açıklayan başlıca teorilerin neler olduğu gözden geçirilecektir, Söz konusu teoriler hakkında ayrıntılı bilgilere ulaşmak isteyenler için bağlantılar verilecektir.
Geleneksel olarak kur değişmeleri ticaret akımlarına dayanan ve uzun dönemdeki değerleri tahmine yarayan teorilerle açıklanmaya çalışılmıştır. Ancak 1960’ların sonlarından itibaren geliştirilen teoriler ise konuya yalnızca bir mali olarak gibi bakmaktadırlar. Tüm bunlar, içinde bulunduğumuz dönemde kurlarda görülen ani ve çoğu kez aşırı ölçülerdeki değişmeleri açıklamaya çalışmaktadırlar.
1980’lerde ülkeler mali piyasalar üzerindeki kısıtlamaları kaldırmak suretiyle uluslarası sermaye akımlarını serbestleştirdiler. Bu gelişme iletişim teknolojilerindeki hızlı ilerlemelerle de desteklenince uluslarası sermaye akımlarının hacminden çok büyük artışlar meydana gelmiştir. Bugün itibariyle sermaye akımları ticaret akımlarından daha büyük olduğu bilinen bir gerçektir. Böyle bir ortamda kur değişmelerini açıklamada yalnızca ticaret akımlarına yönelmek yerine sermaye akımlarına yönelik açıklamaları kullanmak oldukça doğaldır. Başlıca yaklaşımlar şunlardır;
Bu teoriler hakkında daha detaylı açıklamalara yukarıdaki bağlantılara tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder