Uluslarası Ticaret Teorisinde Arz ve Talep Konusu

Uluslarası ticaretin açıklanmasında tarihten gelen şekilde ilk etapta arza dayalı modeller kullanılmaktaydı. Fakat; temel ekonomi bilgisi ışığında talebin de arz ile aynı şekilde modelin içinde olması gerekmekteydi. Bu iki öğenin iktisat bilimindeki ilişkisini betimlemek için en iyi söz bir makasın iki kolu olduklarıdır.

Diğer taraftan, Ricardo modelinin etkisiyle, genel uluslarası ticaretin temel bilgilerinin anlatılması konusunu hala arza bağlamak yaygın bir eğilim olarak görülmektedir.

Özetle; Yalnızca arza dayalı yani eğer dış ticaret yapan ülkelerin talep koşulları bilinmezse,

-Dönüşüm Eğrisi üzerinde Dış Ticaret öncesi denge noktası bulunamaz.
-Denge Fiyat Oranı belirlenemez.
-Tüketim ve Üretim noktaları belirlenemez.

Temel ekonomi bilgisinden çıkarabildiğimiz şekilde eğer talep belirtilmemişse denge noktası bulunamaz.

ULUSLARASI GÖRECELİ FİYATLARIN (TİCARET HADLERİ) OLUŞUMU

Uluslarası Ticarette iki ülkenin göreceli fiyatları, ticaret hadleri (terms of trade) ismiyle anılmakta, ihraç malları ile ithal malların değişim oranını göstermektedir.

Yurtiçi üretim maliyet oranı, Uluslarası denge ticaret hadlerinin sınırlarını belirler. İşte bu sınırlar dahilinde göreceli fiyat oranı (ticaret hadleri) nerede oluşacağını sadece arza dayalı Ricardo modeliyle belirlemek olanaksızdır. Arz koşulları yanında ülkenin talep koşulları da aynı oranda etkilidir.

Türkiye ve ABD yi sabit verim koşulları altında ele alarak iç maliyet koşullarını aşağıdaki gibi kabul edelim,

Türkiye; 1 buğday = 1/2 kağıt
ABD; 1 buğday = 2 kağıt

Sonuç olarak, Türkiye 1 buğday ihracatı karşılığında 1/2 kağıttan aşağı bir değere dış ticaret yapmak istemez. Çünkü bu durumda kağıtı kendisi üretmesi daha karlı olacaktır.

Grafikta görüldüğü Dış Ticaret Hadlerinin sınırını oluşturan ülke için üretim maliyet oranıdır. Hangi ülkenin maliyet doğrusuna daha yakın olursa göreceli fiyat oranı, öteki ülke için daha fazla karlı bir dış ticaret söz konusudur.

Arz bilgisiyle ancak bu kadar kesinlikte bir bilgi elde edilebilir. Dış Ticaret Hadlerinin ne düzeyde olacağını bulmanın olanağı yoktur.

Arz ve Talebin eşitlendiği nokta denge fiyatını verir, uluslarası ticare açısından bunun anlamı dünya arz ve talebidir. Basit ekonomi bilgisi gereği, örnek vermek gerekirse, eğer arz fazlaysa dünya fiyatları düşecektir.

KARŞILIKLI TALEP KANUNU

John Stuart Mill tarafından dış ticaret konusunda talep koşullarına önem verilmiştir, Mill söz konusu grafikteki modelde söz konusu ülkelerdeki talebin şiddetine bağlı olarak Dış Ticaret Hadlerinin tam olarak belirlemiştir. Bu doğrultuda Karşılıklı Talep Kanunu (reciprocal demand law) ortaya çıkmıştır. Genel olarak temel arz talep koşullarının ülkesel düzeyde uygulanmasına dayanır.