Dış Ticaret Kazançları

Daha önceki yazımızda Dış Ticaret açısından Genel Ekonomi Dengesi meselesine değindik, ve o yazıda dış ticaretin ülke açısından daha yüksek bir refah düzeyini sağlayacağı anlatılmıştı. Bu konumuzda bu kazançların temel olarak neler olduğu üzerinde duracağız.

Dış Ticaretin sağladığı yararlar temel olarak ikiye ayrılabilir.

1-Tüketim Kazançları (Consumption Gains)
2-Üretim Kazançları (Production Gains)

Birincisine Değişim, İkincisine de Uzmanlaşma Yararları dendiği de görülmektedir.

Dış Ticaretin kazançları sadece uzmanlaşmaya bağlı olarak düşünülür, fakat bu doğru değildir. Üretimde uzmanlaşmanın olmadığı düşünülse bile dış ticaret ülkeler için kazançlı olabilmektedir. Bunun nedeni tüketimden kaynaklı kazançların varolmasıdır.

Bu konuda yapılacak en iyi açıklama için, ülkenin dış ticarete açıldıktan sonra beklenenin aksine üretim yapısını koruduğu varsayımını yaparak bunun ortaya koyacağı sonuçlara göz atmak yararlı olacaktır.

Aşağıdaki grafikte söz konusu ülke, üretimini D noktasında sürdürmüş, ama yine de üretiminin belli bir kısmını yüksek dış fiyatlardan satıp, tüketimini ise ucuz dış fiyatlardan sağlama yoluna gider. Bu da kapalı ekonomiye göre ülke refahını artıran bir olgudur.

Sonuç olarak, grafikte D noktasından geçen TT uluslarası fiyat doğrusundan LL' miktar tarım ürünü ihracı ve KK' miktar sanayi ürünü ithalatı ile I1 kayıtsızlık eğrisine ulaşılması bu durumu ifade etmektedir.

I1 kayıtsızlık eğrisi, kapalı ekonomide gerçekleşen Io eğrisinden daha yüksek bir düzeyde faydayı göstermektedir. Ülkenin üretiminde herhangi bir değişiklik olmadan gerçekleşen bu kazancın açıklaması, dış ticaretin sadece uzmanlaşma yoluyla değil ayrıca tüketim kazancı da sağladığı gerçeğidir.


Bu varsayımı bırakıp, ülkenin uzmanlaşmaya gittiği düşünülürse, üretimin grafikte görülen D' noktasına kayacağı görülür. Tüketim dengesi C2 noktasında gerçekleşir ve refah I2 seviyesine çıkar. Burada görülen ise dış ticaretin sadece üretim ile ne kadar kazanç getirdiğidir, I1 ile I2 arasındaki fark bunu ifade eder.

Bu konunun temeli az gelişmiş ülkelerde ekonomik yapının çok katı olduğundan üretim ayarlamalarını gerçekleştirmek kolay olmamaktadır. Buna rağmen dış ticaretin belirli ölçülerde bu ülkelere kazanç getirdiğini görebilmekteyiz. Tabii ki, daha yüksek kazanca ulaşmak için belirli bir uzmanlaşmanın varolması gerekli olduğu da açıktır.