Hint asıllı iktisatçı Jagdish Bhagwati, bir makalesinde büyümenin net olarak refah düşüşüne yol açabileceği teorik olarak ortaya koymuştur. Buna da ''yoksullaştıran büyüme'' (immiserizing growth) adını vermiştir.
Yoksullaştıran büyüme kavramının daha iyi anlamak için aşağıdaki grafiğe dayalı bir örnek üzerinden açıklama yolunu seçeceğiz.
Başlangıçta ülke, A0 üretim ve C0 tüketim noktalarıyla serbest ticaret dengesini sağlamış bulunmaktadır.İlk durumdaki ticaret hadleri TT ile gösterilmiştir.
Ülke refahı I1 in temsil ettiği düzeyde gerçekleşmektedir.
Ardından, şiddetli bir ticaret arttırıcı büyümenin ortaya çıktığını düşünelim,
Buna bağlı olarak, üretim olanakları eğrisi, tekstil üretiminde yüksek bir artış sağlarken, yatay eksen üzerinde dışa doğru genişler.
Sonuç olarak, ülkenin daha çok tekstil ihraç edip karşılığında daha fazla makine ithal etmeyi arzulaması, ticaret hadlerini şiddetle ülke aleyhine değiştirecektir.
Grafiğe göre yeni ticaret hadleri T'T' dir.
İlginç olan ise, *ticaret hadlerindeki büyüme o kadar büyüktür ki, bundan doğan refah kaybı, baştaki üretim genişlemesine bağlı olarak ortaya çıkan refah artışından daha yüksek olmuştur.
Büyümeye karşın ülke yoksullaşması bu şekilde olabilmektedir.
Grafikteki yeni ticaret hadleri doğrusu T'T' nin teğet olduğu I2 kayıtsızlık eğrisinin, I1 nin altında bir düzeyde bulunması bu durumu ifade etmektedir.
Yoksullaştıran büyüme pek sık rastlanan bir durum değildir. Devletin alacağı önlemlerle de engellenebilir, örneğin ihracat üzerine koyulabilecek bir verginin dünya piyasalarına ihraç arzını daraltmaya yardımcı olacağı açıktır.
Bu yaklaşıma bağlı olarak, sektörel düzeyde bazı yüksek üretimin o sektör açısından kazanç değil, aksine zarar getireceği de açıklanabilir. Bunu herkesin anlayacağı bir örnek ile ifade etmek gerekirse, Tarım üretiminde verimin çok bol olduğu bir dönemde, talebin esnek olmaması durumunda, aşırı bolluğun getirdiği arz fazlası, fiyatları düşürecektir. Köylünün gerçek geliri bu nedenle azalacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder