Dinamik Etkiler

Statik etkiler ekonomik yapıda bir değişiklik olmadan, tarifelerin kaldırılmasıyla dış ticaret hacmi ve refah düzeyinde ortaya çıkan değişmelerle ilgilenir. Bu etkiler bir defalık olmaktadır.

Fakat, gümrük birliği sayesinde dar bir ulusal piyasanın yerine birleşik, geniş bir piyasanın geçmesi ile görülecek etkiler yalnız bunlardan ibaret değildir.

Gümrük birlikleri ekonomik birleşme hareketi olarak, üye ülkelerin ekonomik yapılarında, üretim kapasitesi ve kaynak verimliliklerinde köklü değişiklikler yapar. Bu değişmeler de milli geliri, kalkınma hızını ve ekonomik refahı yakından ilgilendiren değişmelerdir. Birçok iktisatçıya göre gümrük birliklerinin asıl önem taşıyan yönü statik değil, dinamik etkilerdir.

Gümrük birliklerinin dinamik etkilerini temel başlıklar altında şöyle sayabiliriz.

1. Dış rekabetin artması
Birlik içinde dış ticaret kısıtlamalarının kaldırılması, yerli üreticileri dış piyasa rekabetiyle karşı karşıya getirir. Böylece, verimliliği düşük üreticiler endüstriyi terk etmek zorunda kalır, ve ancak en verimli çalışan firmalar faaliyetlerini sürdürebilecektir.

2. Ölçek ekonomileri
Üretim hacminin daha geniş bir piyasa ihtiyacını karşılayacak şekilde artırılması, ölçek ekonomilerinde yararlanılmasına yol açar. Bunun anlamı daha fazla üretim yapılmasının maliyeti düşüreceği gerçeğidir. (ölçek ekonomileri hakkında ayrıntılı bilgi almak için tıklayınız) Ölçek ekonomileri durumu daha küçük ülkeler açısından bir şanstır. Zaten büyük olan ülkeler bu yüzden gümrük birliğine sıcak bakmazlar. Fakat, danimarka, hollanda gibi iç piyasası küçük olan ülkeler AB üyeliğinden büyük yarar sağlarlar.

3. Teknolojik ilerleme
Gümrük birlikleri üye ülkelerin teknolojik ilerleme hızlarını yükseltir. Bunun nedeni daha büyük işletmelerin kurulması sonucunda AR-GE yatırımlarının da artması gerçeğine dayanır.

4. Yatırımları özendirme
Gümrük birlikleri, kaynakların etkinliğini ve bunun sonucunda milli geliri yükseltir. Milli gelirdeki büyüme de tasarrufları ve yatırımları arttıracaktır. Gümrük birliğinin sağladığı güven ortamı yani tarifelerin değişmeyeceği tutumu nedeniyle girişimcilere yatırımları konusunda teşvik sağlanmış olacaktır.

5. Kaynak hareketliliği
Gümrük veya Ortak pazar şeklinde olsun, birlik çapındaki emek ve sermayenin serbest dolaşımı, bölge içindeki kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlayacaktır. Bu da verimliliği ve refahı yükseltici bir etki ortaya çıkaracaktır.