Faiz Oranı Swapları

Interest Rate Swaps

Faiz oranı swapları, iki firmanın aynı bir ulusal para cinsinden sağlamış oldukları kredilerle ilgili faiz yapılarının aralarında değiştirilmesi amacıyla yaptıkları anlaşmalardır. İki kredinin de aynı ulusal paraya bağlı olması nedeniyle ulusal para swaplarından ayrılmaktadır.

Krediler faiz yapıları bakımından ‘sabit faizli’ veya ‘değişken faizli’ olabilmektedirler.

Sabit faizli kredilerin faiz oranları kredinin vadesi boyunca değiştirilmez.

Değişken faizli kredilerin faiz oranları ise piyasadaki gelişmelere bağlı olarak, belirli aralıklarla, genelde 6 ayda bir yeniden ayarlanmaktadır.

Faiz oranı swapları, çoğunlukla aynı paraya bağlı sabit faizli bir borç yapısının değişken faizli başka bir borcun faiz yapısıyla değiştirilmesi şeklinde olmaktadır.

Ulusal para faizlerinde olduğu gibi, bu uygulamada da önce mali piyasaladaki itibarlarına ve deneyimlerine bağlı olarak en uygun koşullu kredinin bulunması gereklidir. Mali itibarı yüksek firmalar sabit faizli tahvil kredilerinde değişken oranlı tahvil kredilerine göre daha avantajlıdırlar.

Değişken oranlı piyasada faizle LIBOR’a eklenen bir faiz marjı (spread) ile ölçülür ve mali güvenilirlik bu marjın boyutunu belirlemekte etkilidir.

Detay Not: Sabit oranlı bir borcun değişken oranlı bir borçla değiştirilmesi biçimindeki faiz oranı swaplarına uygulamada ‘sade vanilya swapı’ (plain vanilla swap) adı verilmektedir. Ancak, aynı para üzerinden sabit faizli bir borcun yine sabit faizli bir borç veya değişken oranlı borcun değişlen oranlı bir borç ile değiştirilmesi şeklinde yapılan faiz oranı swapları da bulunmaktadır.

Faiz oranı swaplarındaki temel varsayım, firmaların karşılaştırmalı olarak daha uygun koşullardan sağladıkları kredinin faiz yapısı aslında onların tercih ettiği faiz ödeme sistemi olmadığıdır. Bu nedenle yapılacak faiz oranı swapı anlaşmasıyla taraflar hem istedikleri faiz yapısına kavuşur, hem de alanda yakalanan uygun kredi avantajından yararlanarak asıl istedikleri türden kredinin maliyetini düşürebilirler.

Faiz oranları swapları başlangıçta ulusal para swapları gibi taraflar arasındaki işlemler biçiminde ortaya çıkmıştır. Ancak, giderek artan düzeyde bankalar ve dealerlar bu piyasada aracılık işlevi görmeye başlamışlardır. Bankalar ilgili tarafların bir araya gelmesine yardımcı olurlar, hatta bugün bankalar kendileri swap işlemlerine taraf olmaktadırlar.

Faiz oranı swapları ulusal para swaplarından sonra ortaya çıkmasına rağmen, onlardan daha hızlı bir gelişim göstermiştir. Faiz oranı swaplarında kullanılan paraların cinsine bakıldığında birinci sırada avro gelmektedir, onu izleyen paralar ise dolar, sterlin ve yendir.