Devletlerin dış ticaret akımlarına müdahalede kullandığı geleneksel araç gümrük tarifeleridir.
Fakat, zamanla müdahale araçlarında büyük bir artış ve çeşitlenme ortaya çıkmıştır.
Gümrük tarifelerinden başka, serbest ticaret akımlarına müdahale etme amacıyla kullanılan bu araçların tümü tarife dışı engeller (non-tariff barriers) olarak sınıflandırılmıştır.
Tarife dışı araçların çoğu ithalatın kısıtlanmasına yöneliktir.
Ayrıca ihracatın özendirilmesi ve hatta caydırılması amacıyla konulmuş olanları da mümkündür.
Genel bir tanımlama olarak, tarife dışı araçlar kavramı, uluslarası mal ve hizmet akımlarının normal gelişme seyrini etkileyen her türlü politika ve uygulamaları ifade etmektedir.
GATT (ayrıntılı bilgi için tıklayın) çerçevesinde yürütülen görüşmeler sonucunda gümrük tarifeleri azar azar indirilirken, dış ticareti kısıtlamaya yönelik tarife dışı araçların yaygınlaştırılması, dünya ticaretinde belirsizliği getirmiştir.
Çünkü tarifeler, diğer kısıtlama araçlarına göre daha az belirsizlik doğurur. Tarifelerin açık etkilerini değerlendirmek ve izlemek oldukça kolaydır.
Oysa, yeni kısıtlamalar hem fiyat hem miktar konusunda belirsizlikler doğurur. Ayrıca tarifeler genelde tek bir oran olarak belirlenirken, tarife dışı kısıtlamaların bir kısmı ise ülkelere göre farklı uygulanmaktadır.
Tarife dışı araçların bir bölümü özellikle 1973 Petrol Krizi'nden sonra sanayileşmiş ülkelerde yaygınlaşan yeni koruyuculuk akımları çerçevesinde yoğun olarak uygulanmıştır.
Bu enstrümanlara örnek olarak şunları verebiliriz,
MİKTAR KISITLAMALARI
İthalat Kotaları
İthal Yasakları
Görünmez engellerin ve sübvansiyonların kaldırılması ilk kez GATT'ın Uruguay görüşmelerinde tartışılmış ve sınırlı da olsa bazı kararlar alınmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder