İthal Yasakları

İthalat yasakları, ithalatı kotalarlar sınırlamanın son noktasıdır. Burada yasaklanan malın ülkeye girişi tamamen durdurulur.

Başvurulması çeşitli nedenlere dayanabilir, başlıcaları;

- Ekonomi için önemsiz veya lüks sayılan malların ithaline izin vermeyerek kıt döviz kaynaklarından tasarruf yapmak - Yerli sanayi dış rekabetten tam olarak korunur - Dış açıkların kapatılmasına katkı sağlar

Ayrıca ekonomi dışı faktörlerde etken olabiliyor. Örneğin; halk sağlığına, genel ahlaka ve kamu düzenine zararlı maddelerin ülkeye girişinin önlenmesi veyahut düşman bir ülkeye ambargo konulup bu ülkeden ne mal alınıp ne de ona satılmaması durumu gibi...

İthal yasaklarının doğuracağı ilk etki, ithali yasaklanan malın fiyatını, talep esnekliğine bağlı olarak hızla yükseltmesidir.

Yasaklamanın etkilerini bir grafik üzerinde gösterebiliriz.

SS ve DD ele alınan malın arz ve talep eğrileridir.
Pd serbest dünya fiyatıdır.
Bu fiyattan OL kadar mal tüketilmektedir.

Bunun KL (=MN) miktarı ithalatla karşılanmakta ve OK miktarı yurtiçinde üretilmektedir.

Söz konusu durumda, hükümetin aldığı bir kararla ithalatı yasakladığı (ithalatın KL miktarından sıfıra düşürüldüğü) varsayılırsa,

Malın yurtiçi arzı zorunlu olarak iç üretim miktarına eşit olacaktır.

Kısa dönemde, yurtiçi üretim arttırılamayacağı için yurtiçi arz toplam üretimle sınırlı olacaktır.

Başka bir deyişle, arz eğrisi mevcut üretim hacmi olan OK düzeyinde dik bir doğru durumuna gelir. yani SS1 olur.

Zamanla üretimde artış sağlanacağı öngörüsüyle orta dönemde arz eğrisinin esnekliği göreceli olarak yükselir ve eğri örneğin SS2 olur. Uzun dönemde ise normal şekli olan SS durumuna oluşur.

Buradaki ilginç nokta, ithalat yasaklanınca, ilk aşamada SS1 ile DD eğrilerinin kesişme noktası olan Py den de görüleceği gibi iç fiyatlar şiddetle yükselir.

Oysa, ithalat yasağı yerine sınırlı da olsa bir kota konulsaydı, fiyatlar bu derece artmazdı.

Uzun dönemde arz esnekliği arttıkça (arz eğrilerinin S2 ve S3 olacak biçimde yatıklaşması) iç fiyatların da giderek düşmesi (PN, PM vs gibi) beklenebilir.

İthal yasakları durumunda koruyucu, tüketimi kısıcı ve gelir dağılımı etkileri çok daha şiddetli olmaktadır.

İthalat sıfıra indiğinden hükümet, yasaklama koyduğu maldan gümrük geliri de sağlayamaz. Doğal olarak yanlış seçilmiş bir endüstri yasaklamaları durumunda ortaya çıkacak kaynak israfı da o derece büyük olur.

1990 ithalat rejimi ile kanunen ithali yasak olanlar dışından Türkiye'de ithalat yasaklaması kalkmıştır.

İthalat kotaları ve yasaklamalar aşırı koruma duvarları oluşturarak ulusal ekonomiyi dış dünyada soyutlarlar. İç fiyat ve dünya fiyatları arasında bağlantı kalmaz. Kaynak dağılımında etkinlik bozulur.