Dünya Ticaret Örgütü'nün İlkeleri (WTO Principles)

Principles of The Trading System

1. Eşit Muamele (non-discrimination)

İki temel kural içerir. Bunlar; En Çok Kayrılan Ülke (MFN) ve Ulusal İşlem Politikası (ayrıntılı bilgi için üstünü tıklayabilirsiniz)

Her iki kuralda Dünya Ticaret Örgütü'nün mal, hizmetler ve sanatsal varlıkların ticareti konusundaki ana ilkelerini göstermektedir.

MFN (en çok kayrılan ülke kuralı) her üye ülkenin tüm üye ülkelerle aynı şartlarda ticaret yapması gerektiğini öngörür.

Ulusal işlem politikası ise ithal edilen malların yerli mallar ile aynı işlemlere muhattap olması gerektiğini öngörmektedir.


2. Karşılıklı Ödün (reciprocity)

Dış ticaretin serbestleştirilmesine yönelik bir ilkeyi ifade eder. Her ülkenin birbirine eşit oranda tarife indirimine sahip olması gerektiği üzerinde durulur. Genellikle iki taraflı ilişkilerin düzenlenmesinde kullanılır.


3. Uygulanabilir ve Bağlayıcı Sorumluluk (binding and enforceable commitments)

Dünya Ticaret Örgütü üye ülkeleri tarafından verilen tarife indirim taahhütleri yalnızca müzakereleri yürüttüğü ülkeyle anlaşarak ve bu vazgeçmenin meydana getirdiği zararın tazminatı ödenerek geri alınabilir.

Eğer söz konusu anlaşma gerçekleşmezse, Dünya Ticare Örgütü'nün bu konularla görevli organlarını kullanarak, soruşturma başlatılabilir.


4. Şeffaflık (transparency)

Dünya Ticaret Örgütü üyeleri ticaret düzenlemelerini yayınlamak ile yükümlüdür. Bunların amaçlar arasında, görevli kuruluşların bu düzenlemeleri gözden geçirmesi ve kararlarını verebilmesi, başka üyeler tarafından bilgi isteğine cevap verebilmek ve düzenlemede yapılan değişikliklerin duyurulmasının sağlanması sayılabilir.

Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme Mekanizması (Trade Policy Review Mechanism - TPRM) tarafından hazırlanan periyodik raporlar açısından söz konusu şeffaflığın gerekliliği açıktır.


5. Emniyet Sübapları (safety valves)

Özel durumlarda, devletler ticareti sınırlandırabilir. Bu bağlamda 3 durum söz konusudur.

-Ekonomik olmayan amaçlarla kullanılan ticari önlemler
-Haksız rekabet karşısında kullanılan ticari önlemler
-Ekonomik amaçla kullanılan ticari önlemler

Gelişmekte olan ülkeler, serbest ticaret bölgeleri ve gümrük birlikleri muaf tutulmuştur.